W lipcu i sierpniu bieżącego roku Związek Zawodowy Związkowa Alternatywa przeprowadził badanie dotyczące sytuacji polskich pracowników opieki w Niemczech. Przebadaliśmy 178 opiekunów i opiekunek, którym zadaliśmy szereg pytań dotyczących warunków ich pracy.

Wśród uczestników badania 92% stanowiły kobiety, a 8% mężczyźni, zaś średnia wieku wyniosła 53 lata. Blisko 60% badanych zadeklarowało, że ma wykształcenie średnie, wyższe – 23%, a zawodowe – 10%. Z badania wynika, że wśród polskich pracowników opieki w Niemczech największą grupę stanowią osoby pochodzące z miast do 50 tys. – 36%. Z miast do 200 tys. pochodziło 21% badanych, z obszarów wiejskich – 19%, miast do 500 tys. – 13%, powyżej 500 tys. 11%.

Deklarowana długość pracy w zawodzie wynosiła średnio 7 lat, a zdecydowana większość ankietowanych pracowała również w innych branżach niż w sektorze opiekuńczym. Wśród badanych około 43% oceniło swoją znajomość języka niemieckiego na trzy w skali pięciostopniowej, a 31% – wystawiło sobie czwórkę. Tylko kilka procent badanych zadeklarowało zupełny brak znajomości języka.

Średnie zarobki netto wśród badanych wynoszą 1530 euro. 72% zadeklarowało, że jest niezadowolonych z zarobków, a  przeciętne oczekiwane wynagrodzenie to 2030 euro na rękę.

Blisko 90% ankietowanych zadeklarowało, że praca daje im satysfakcję, a zarazem aż 60% przyznała, że praca w Niemczech jest koniecznością ekonomiczną. Tylko dla 40% był to wynik wolnego wyboru.

Badanie pokazało też, że zdecydowana większość polskich pracowników sektora opieki w Niemczech nie ma umów etatowych. 73% ankietowanych zadeklarowało, że pracuje w ramach umów zleceń, a 12%, że ma umowę etatową. Pozostali ankietowani mieli własną firmę lub byli zatrudnieni na czarno. Jednocześnie 62% osób zawierało umowę z polską agencją, 22% z niemiecką agencją, a 12% porozumiało się bezpośrednio z rodziną niemiecką. Zarazem 64% ankietowanych wskazało, że chciałoby mieć umowę o pracę. Średni czas pracy przy jednej osobie do opieki wśród ankietowanych wynosił ok. 2-3 miesięcy.

Z badania wynika, że bardzo poważnym problemem polskich pracowników opieki w Niemczech jest nieuczciwie rozliczanie zawieranych umów. Na ten problem wskazało około 60% pracowników. Jeszcze więcej, bo aż 81% zadeklarowało, że realny czas pracy nie odpowiada czasowi pracy wpisanemu w umowie. Zarazem ok. 70% zadeklarowało, że pracuje ponad 40 godzin w tygodniu, a 85%, że nie ma wolnych weekendów i świąt.

Zdecydowana większość osób pozytywnie ocenia relacje z osobami, którymi się zajmują i z ich rodzinami. Krytyczne opinie przeważają natomiast przy ocenie relacji z agencjami, które je zatrudniają. Ankietowani negatywnie ocenili też solidarność w środowisku polskich opiekunek i opiekunów za granicą. Niepokoi, że 25% badanych zadeklarowało, że miało poczucie zagrożenia podczas pracy w Niemczech, a 24% spotkało się z przejawami dyskryminacji.

Badanie zostało zrealizowane w ramach grantu zorganizowanego przez Inkubator innowacji społecznych w obszarze zatrudnienia TransferHUB i sfinansowanego z środków unijnych, a realizowanego przez Związek Zawodowy Związkowa Alternatywa.